Jaki obiektyw wybrać do astrofotografii krajobrazowej?

Fotografowanie nocnego nieba bardzo długo kojarzyło się ze skomplikowanym, profesjonalnym sprzętem obsługiwanym przez astronomów. Każdy pewnie widział zdjęcia z kosmicznego teleskopu Hubble’a, pobudzały one naszą wyobraźnię przez lata. Na szczęście obecnie dzięki postępowi w fotografii cyfrowej piękne zdjęcia rozgwieżdżonego nieba, naszej galaktyki, a nawet delikatnych obiektów głębokiego nieba stały się osiągalne dla każdego. W tym poradniku radzę jak fotografować nocne niebo, ale żeby to robić dobrze, warto też wiedzieć, jaki obiektyw wybrać do astrofotografii krajobrazowej. 

PRZECZYTAJ TAKŻE: Jaki aparat do nagrywania wideo wybrać?

Jak fotografować nocne niebo?

Oczywiście nie uda nam się tego osiągnąć bez odrobiny wiedzy z zakresu fotografii i odpowiedniego sprzętu. W tym poradniku skupimy się na obiektywach, które moim zdaniem najlepiej sprawdzą się w astrofotografii krajobrazowej. Ale zanim przejdziemy do sprzętu, warto wspomnieć parę słów o tym, w jaki sposób fotografować nocne niebo. Pozwoli nam to też lepiej wybrać odpowiedni obiektyw do naszych potrzeb.  

Czas naświetlania

Jednym z kluczowych parametrów, który powinien decydować, jest czas naświetlania. Z dala od świateł miast, w miejscach, gdzie w bezchmurne noce nawet gołym okiem możemy dostrzec na niebie jasną wstęgę drogi mlecznej, najchętniej naświetlalibyśmy jak najdłużej, aby móc zastosować jak najniższe ISO. Niestety ruch obrotowy ziemi skutecznie uniemożliwia nam takie działanie. Aby uzyskać punktowe gwiazdy na zdjęciach, stosuje się tak zwaną regułę 500: pięćset dzielimy przez ogniskową w milimetrach, co daje nam maksymalny czas naświetlania w sekundach. W zależności od rozdzielczości matrycy naszego aparatu oraz fotografowanego fragmentu nieba możemy oczywiście zmodyfikować długość ekspozycji, aby uzyskać zadowalający nas efekt. Z tego płynie pierwszy wniosek, że im mniejsza ogniskowa naszego obiektywu, tym dłużej będziemy mogli naświetlać zdjęcia gwiazd.

Czułość ISO

Ze względu na ograniczony czas naświetlania, jakim dysponujemy, często zmuszeni jesteśmy operować wysokimi czułościami ISO. Dlatego zwykle należy fotografować nocne niebo na najwyższej czułości ISO, jaką możemy komfortowo uzyskać w naszym aparacie. Zwykle jest to pomiędzy ISO 1600 a 3200.

Przysłona

Parametr na, który bezpośrednio ma wpływ sprzęt, którym dysponujemy i którego w dużej mierze będzie dotyczyć dalsza część tego zestawienia to jasność obiektywu. Im mniejszą wartość przysłony obiektyw jest w stanie nam zaoferować, tym więcej światła zarejestruje nasza matryca w danej jednostce czasu, co będzie miało ogromny wpływ na ilość szczegółów na nocnym niebie oraz na poziom szumu na naszych zdjęciach. Dlatego istotne jest, aby obiektyw nie posiadał znaczących wad optycznych nawet z maksymalnie otwartą przysłoną.

Jaki obiektyw wybrać do astrofotografii krajobrazowej?

Poszukując obiektywu do astrofotografii krajobrazowej, powinniśmy zwrócić szczególną uwagę na kilka parametrów.

Ogniskowa

Ogniskowa pojawiła się już w akapicie dotyczącym czasu naświetlania, ale ma ona dużo większe znaczenie niż tylko wpływ na czas otwarcia migawki. Z jednej strony im mniejsza ogniskowa używanego przez nas obiektywu tym możemy uzyskać dłuższy czas naświetlania, ale nawet bardzo jasne obiektywy ultraszerokokątne będą miały bardzo małą powierzchnię zbierania światła. Większa powierzchnia zbierania światła daje nam podobne efekty do dłuższego czasu naświetlania, dlatego warto rozważyć to podczas wyboru nowego szkła. Ponadto wśród obiektywów o ogniskowych 35-50 mm dużo częściej występują konstrukcje bardzo jasne f/1.4, a nawet f/1.2 ze świetnie kontrolowanymi wadami optycznymi. Dlatego warto mocno rozważyć również poszukiwania w tym segmencie. Szczególnie że węższe pole widzenia często możemy zniwelować, np. tworząc panoramę z kilku kadrów.

Jasność

Jasność obiektywu, którym fotografujemy w nocy, ma ogromny wpływ na efekty na naszych zdjęciach. Zawsze najlepiej wybierać obiektywy oferujące jak najmniejszą wartość przysłony. Pozwala nam to obniżyć ISO, ale również daje możliwość lekkiego przymknięcia obiektywu w celu zredukowania wad optycznych. Najlepiej sprawdzają się obiektywy ze światłem f/1.4 lub jaśniejsze, ale jest to bardzo rzadko spotykane w obiektywach szerokokątnych i teleobiektywach dlatego spokojnie możemy działać też sprzętem oferującym f/2 lub f/2.8.

Koma

Niestety wiele jasnych obiektywów z maksymalnie otwartą przesłoną wykazuje spore wady optyczne poza centrum kadru. Podczas fotografowania nocnego nieba szczególną uwagę należy zwrócić na Komę i Astygmatyzm. W przeciwieństwie do aberracji chromatycznej, komy nie jesteśmy w stanie w łatwy sposób usunąć w postprodukcji. Sprawia ona, że gwiazdy poza centrum kadru przestają być punktowe, a zaczynają przypominać przecinki, lub komety a w ekstremalnych przypadkach motyle. Zniekształca to nie tylko gwiazdy, ale też wszelki detal na niebie znajdujący się w obszarze dotkniętym tą wadą. Dlatego najlepiej wybierać obiektywy, które trzymają takie wady optyczne w ryzach już od maksymalnie otwartej przysłony.

Poniżej przedstawiam listę moim zdaniem najlepszych obiektywów do astrofotografii krajobrazowej. Wyróżnia je zwykle duża jasność, niewielka koma i wygoda użytkowania. Oczywiście osobiście miałem styczność z ograniczoną ilością sprzętu, więc jeśli przychodzi Wam do głowy jakiś obiektyw, którego tu nie widzicie dajcie znać w komentarzach.

Najlepsze obiektywy do astrofotografii (szerokokątne)

Obiektywy o szerokiej ogniskowej pozwalają uzyskać dłuższy czas naświetlania, chociaż mają małą powierzchnię zbierania światła.

Sigma Art 14 mm f/1.8 DG HSM

To prawdziwy rekordzista w kategorii obiektywów ultraszerokokątnych. Jasność f/1.8 zapewnia zdecydowanie więcej zbieranego światła niż jakikolwiek z podobnych obiektywów. Niestety przy takich parametrach nie udało się zupełnie wyeliminować komy w rogach kadru, nie jest ona w żadnym stopniu odstraszająca i ze względu na jasność obiektyw zasługuje na wyróżnienie.

Obiektywy Samyang 14 mm

Przez lata Samyang zbudował całą gamę obiektywów 14 mm ze światłem f/2.8 lub f/2.4. Jeśli poszukujemy takiej ogniskowej na pewno, warto zwrócić uwagę na któryś z nich.

Samyang 14 mm f/2.8 IF ED UMC ASPHERICAL

Od lat znajduje uznanie wśród fotografów. Doskonała ostrość oraz brak komy wraz z dość niską ceną sprawiają, że mimo manualnej obsługi przysłony i ostrości może śmiało konkurować z droższymi odpowiednikami.

Samyang 14 mm f/2.8 AF

Nowa wersja opisanego powyżej obiektywu, wyposażona w autofocus. Nowa konstrukcja posiada nieco większą komę od oryginału, ale dla wielu osób łatwość użytkowania i jakość wykonania zdecydowanie zniwelują tę różnicę.

Samyang XP 14 mm f/2.4 Premium

Samyang przygotował też wersję premium popularnej czternastki. Wyróżnia się ona nie tylko jakością wykonania obudowy, ale również lepszą optyką. Bardzo dobrze kontrolowana jest koma.

Irix 15 mm f/2.4

Solidnie wykonany obiektyw dostępny w 2 wariantach wykończenia. Optycznie nie pozostawia wiele do życzenia. Najsłabszą stroną jest pewnie widoczna na maksymalnym otworze względnym koma, ale nie jest ona na pewno odstraszająca. Szczególnie, kiedy zwrócimy uwagę na cenę.

Sigma Art 18-35 mm f/1.8 DC HSM

Niekwestionowanie jeden z najlepszych obiektywów do astrofotografi dla użytkowników aparatów z matrycami APS-C. Dzięki stałej jasności f/1.8 w całym zakresie ogniskowych i dobrze kontrolowanej komie świetnie sprawdza się podczas fotografowania nocnego nieba. Obiektyw jest oczywiście fantastycznie wykonany, jak przystało na serię ART.

Obiektywy do astrofotografii – standardowe

Zdecydowanie moje ulubione ogniskowe do fotografowania drogi mlecznej.

Canon EF 35 mm f/1.4L II USM

Obiektyw świetnie znany fotografom ślubnym i portrecistom. Niezrównana ostrość w całym kadrze i bardzo mała koma już przy maksymalnym otworze względnym sprawiają, że jest to bezapelacyjnie mój ulubiony obiektyw, jeśli chodzi o fotografowanie drogi mlecznej, zarówno w przypadku zdjęć, jak i filmów poklatkowych.

Sigma A 35 mm f/1.4 DG HSM

Również świetny obiektyw 35 mm, co prawda Canon EF 35 mm f/1.4L II USM zaoferuje nam mniejszą komę i lepszą ostrość, ale za prawie dwukrotnie wyższą cenę.

Canon RF 50 mm f/1.2L USM

Stosunkowo nowa pozycja wśród obiektywów 50 mm. Ogniskowej, która świetnie sprawdza się przy ujęciach ukazujących już zdecydowanie więcej detalu na nocnym niebie. Niestety wiele obiektywów w tej kategorii mimo dużej jasności trapi bardzo wyraźna koma, przez co zmuszeni jesteśmy dość mocno je przymykać. Moim zdaniem najnowsza pięćdziesiątka Canona to zupełnie nowa jakość w tej kategorii.

Sigma Art 50 mm f/1.4 DG HSM

Kolejny świetny obiektyw portretowy, który doskonale sprawdza się w fotografowaniu nocnego krajobrazu. Co prawda przy maksymalnie otwartej przysłonie należy spodziewać się lekkiej komy w rogach, ale po niewielkim przymknięciu jest już bardzo dobrze. To świetny rezultat na tle innych obiektywów 50 mm.

Obiektywy do astrofotografii – teleobiektywy

Ostatnia kategoria to krótkie teleobiektywy. Fotografowanie nimi bez montażu paralaktycznego lub umiejętnego stackowania nieśledzonych ekspozycji na pewno przysporzy wiele problemów, ale dla chcących zagłębić się w astrofotografię nieco bardziej będą nieocenionym narzędziem.

Canon EF 135 mm f/2L USM

Klasyczny obiektyw portretowy, oprócz imponującej jasności bardzo ostry w całym polu widzenia a ponadto prawie pozbawiony komy już od maksymalnie otwartej przysłony.

Canon EF 100 mm f/2.8 L Macro IS USM

Obiektyw teoretycznie przeznaczony do fotografii Macro, ale wielokrotnie miałem okazję przekonać się, że pod rozgwieżdżonym niebem radzi sobie równie dobrze. Niewielka koma sprawia, że możemy go używać już od f/2.8.

Sigma A 135 mm f/1.8 DG HSM

Drugi obiektyw 135 mm w tym zestawieniu to konstrukcja dużo nowsza od obiektywu marki Canon. Ostrość w rogach kadru przewyższa tą w centrum u konkurencji, koma też jest świetnie korygowana a dodatkowo mamy 1/3 EV więcej światła do dyspozycji. Pierwotnie chciałem umieścić tutaj Sigmę 105 mm 1.4, ale ze względu na bardzo dużą wagę i rozmiary zdecydowałem się zastąpić ją tym poręcznym i doskonałym optycznie obiektywem 135 mm.

PRZECZYTAJ TAKŻE:

• Jaką kartę pamięci wybrać?
• Złota i niebieska godzina – najlepszy czas na zdjęcia?
• Tryby P,A,S,M – jak je stosować, aby wykorzystać pełny potencjał aparatu?