Rosnąca lawinowo popularność treści wideo w mediach społecznościowych oraz coraz częściej spotykana w wielu zawodach praca zdalna to dwa trendy z ostatnich lat, które powodują, że dla wielu z nas znajdujący się w domowym zaciszu pokój czy pracownia stają się też studiem nagraniowym lub transmisyjnym. A studio to, tak jak każde inne, wymaga też odpowiedniego oświetlenia.
Światło jest elementem absolutnie niezbędnym, by w ogóle cokolwiek nagrać – w całkowitej ciemności nawet najlepsza kamera sobie nie poradzi. Podobnie, żaden sprzęt i żadna ilość filtrów nie uczyni źle oświetlonego ujęcia dobrym. Warto zatem poświęcić temu podstawowemu elementowi nieco uwagi.
Zrobienie tego jest szczególnie trudne w sytuacji, gdy transmitujemy treści lub nagrywamy się w domu czy mieszkaniu. W takich warunkach, poza zwyczajowymi elementami takimi jak jakość i charakter światła czy cena lampy, uwzględnić musimy też często mocno ograniczoną przestrzeń (np. na biurku między monitorem a ścianą), w której to światło musi się dać zainstalować. Przyjrzyjmy się zatem dostępnym rozwiązaniom.
Światło zastane – okno
Jeśli absolutnie nie mamy budżetu na żadne światło, możemy po prostu rozstawić nasze domowe studio tak, byśmy siedzieli przodem do okna. O ile tylko słońce nie świeci nam przez nie prosto w twarz, będzie ono naturalnym źródłem przyjemnego, miękkiego światła.
Okna mają też jednak sporo wad. W przeciwieństwie do lamp nie możemy ich przestawić. Działają też jedynie w określonych godzinach, co może być problematyczne, zwłaszcza zimą. Ilość światła wpadającego przez okno jest też mocno uzależniona od pogody i może się zmieniać razem z nią. Na dłuższą metę lepiej zatem poszukać jakiegoś bardziej kontrolowanego rozwiązania.
Światło zastane – ekran
Drugą opcją niewymagającą inwestycji jest wykorzystanie światła emitowanego przez ekran komputera, przy którym często siedzimy, czy to uczestnicząc w telekonferencji, czy też podczas przeprowadzania transmisji na żywo, czy nagrywania materiałów na media społecznościowe.
Ekran, podobnie jak okno, jest źródłem o sporej powierzchni, daje zatem przyjemne, miękkie światło. Jego ograniczeniem jest jednak jasność, która jest relatywnie niewielka w porównaniu z lampami. Będzie się też ona zmieniać, podobnie zresztą jak kolor, jeśli tylko na ekranie zajdą jakieś zmiany, np. prowadzący konferencję przełączy slajd albo w grze zmieni się jasność sceny. O ile zatem nie mamy drugiego monitora, na którym możemy wyświetlić sobie biały ekran, to korzystanie z ekranu, na którym pracujemy, jest tak samo niekontrolowanym źródłem światła jak okno, jeśli nie bardziej.
Światło zastane – oświetlenie w mieszkaniu
Trzecim typem zastanego światła jest to, które służy nam do oświetlania wnętrza naszego mieszkania czy domu. Jest ono bardziej powtarzalne niż okno czy monitor, ale z kolei świeci zazwyczaj w ostry, mało korzystny sposób, a do tego spod sufitu, tworząc głębokie cienie pod oczami. Poza tym nawet najlepsze żarówki do użytku domowego nie odwzorowują kolorów tak dobrze, jak światło filmowe. Domowe żarówki nie mają też najczęściej możliwości regulacji koloru czy temperatury barwowej, co może powodować, że będziemy mieć nienaturalny kolor skóry.
Zastane górne światło w pokoju doświetla wszystko oprócz twarzy osoby siedzącej przed kamerą.Zastane światło w pokoju plus lampka biurkowa z żarówką energooszczędną. Oba źródła różnią się temperaturą barwową, więc z jednej strony tło zrobiło się niebieskie, a z drugiej — skóra modelki nienaturalnie żółta.Kadr doświetlony tylko lampką biurkową z żarówką energooszczędną. Ponieważ wspomniana żarówka nie odwzorowuje prawidłowo kolorów, włosy zmieniły się z zielonych w niebieskawe. Do tego na twarzy widać brzydkie, ostre cienie.
Żarówka Quadralite
Mocna żarówka LED o jakości odwzorowania kolorów podobnej do lamp filmowych — jeśli już koniecznie chcemy używać światła „domowego” to najlepiej wspomóc się tego rodzaju źródłem światła.
Najprostszą lampą, która pozwoli w sposób powtarzalny i kontrolowany doświetlić się podczas nagrań czy transmisji jest panel LED. Wyróżniają się one niewielką grubością, dzięki czemu lampę tego rodzaju łatwo zmieścić nawet w ciasnej przestrzeni. Dostępne są przy tym w różnych rozmiarach i jasnościach. Te większe dadzą przyjemniejsze, bardziej miękkie światło, ale też nieco więcej kosztują. Oferta tego rodzaju urządzeń, jest jednak tak obszerna, że każdy bez problemu znajdzie odpowiadający jego potrzebom panel.
Jeśli oprócz światła, którym się oświetlamy, chcemy również np. włączyć oświetlenie mieszkania, by doświetlić tło, warto wybrać panel LED oferujący regulację temperatury barwowej. W ten sposób będziemy w stanie dopasować jedno światło do drugiego i uniknąć sytuacji, w której nasza twarz albo tło ma nienaturalny żółty lub niebieski zafarb.
Niewielki panel LED plus zastane światło w pokoju. Dzięki regulacji temperatury barwowej w panelu udało się dopasować do siebie kolorystykę modelki i tła.Dla porównania — sam panel LED bez światła zastanego. Zwiększyła się różnica w jasności pomiędzy pierwszym planem a tłem. To też jest sposób, by tło za nami (tu celowo nieco zabałaganione) nie odciągało uwagi od osoby przed kamerą.
Godox LED P120C
Mały i tani panel LED o regulowanej temperaturze barwowej
Specyficznym wariantem panelu LED jest też mata. Oferuje ona te same funkcje co panel i daje światło o zbliżonym charakterze, jest jednak elastyczna, dzięki czemu sprawdzi się jeszcze lepiej w sytuacjach, gdzie miejsca na rozstawienie lampy jest niewiele. Zajmuje też mniej miejsca po złożeniu – można ją po prostu zwinąć w rulon.
Godox FL100
Elastyczna mata LED o wymiarach 40 × 60 cm i regulacji temperatury barwowej
Inny wariantem lampy LED są podłużne konstrukcje żargonowo nazywane „mieczami świetlnymi”. Nie dają one tak miękkiego światła jak panel czy mata, ale ze względu na kształt łatwiej je wcisnąć w kąt biurka czy podwiesić pod półką. Zajmują też mało miejsca, gdy nie są używane. Większość lamp tego typu poza regulacją między ciepłym a zimnym światłem potrafi też świecić w dowolnie wybranym przez nas kolorze. Mogą się zatem sprawdzić także jako lampy do doświetlania tła, jeśli uznamy, że chcemy mu nadać więcej życia.
Półmetrowy „miecz świetlny” LED plus światło zastane w pomieszczeniu. Podobnie jak w przypadku panelu, udało się dopasować temperatury barwowe obu źródeł.Sam miecz LED bez światła górnego. Efekt podobny do panelu.Dwa miecze — jeden oświetla modelkę, a drugi, ustawiony za nią — tło. W przypadku większości tego rodzaju lamp możliwe jest ustawienie dowolnego koloru, nie musimy się zatem ograniczać do cieplejszej lub zimniejszej bieli.Rozwiązanie kombinowane. Modelkę doświetla panel LED z poprzedniego rozdziału, a dwa miecze świecą na tło. Takie rozwiązania mocno akcentują tło.
Miecz LED Quadralite RGB SmartStick 20
Półmetrowy miecz pozwalający zarówno na regulację temperatury barwowej, jak i na ustawienie dowolnej barwy. Posiada też szereg wbudowanych efektów pozwalających zasymulować burzę czy kogut radiowozu.
Najbardziej profesjonalnym, ale też zajmującym najwięcej miejsca rozwiązaniem są lampy LED z wymiennymi modyfikatorami światła. Pozwalają one niemal dowolnie kształtować to, jak świecą – od skupionej wiązki służącej do wydobycia z ciemności jedynie niewielkiego fragmentu kadru, aż po duże softboksy, które świecą ogromną powierzchnią i oferują bardzo miękkie, wygładzające skórę światło. Nie jest to jednak rozwiązanie, które zmieści się w małym pokoju – by po nie sięgnąć, potrzebujemy około metra-dwóch wolnej przestrzeni za kamerą i tyle samo nad nią.
Lampa LED z mocowaniem akcesoriów Bowens i 120-centymetrowym oktagonalnym modyfikatorem światła. Daje miękkie, przyjazne oświetlenie, ale zajmuje sporo miejsca. Tu w połączeniu ze światłem zastanym, ale lampa LED jest tak mocna, że pomimo ustawienia na 20% mocy, całkowicie dominuje.Ta sama lampa co w przykładzie powyżej plus dwa miecze LED doświetlające tło.
Lampa światła ciągłego Quadralite VideoLED 1500 Bi-color
Mocna lampa o regulowanej temperaturze pozwalająca na stosowanie modyfikatorów światła w systemie Bowens
Na szczęście jest to zaledwie jedna z wielu dostępnych opcji, każdy znajdzie zatem formę oświetlenia, która będzie mu pasować, zarówno pod względem charakteru światła i gabarytów, jak i ceny.
Amadeusz Andrzejewski
Na co dzień redaktor w portalu Optyczne.pl, gdzie regularnie testuje najnowszy sprzęt filmowy. Oprócz tego zawodowo filmuje i prowadzi szkolenia z filmowania, a po godzinach zajmuje się fotografią i kinem niezależnym. Absolwent Montażu Filmowego na PWSFTviT oraz Inżynierii Dźwięku i Obrazu na Politechnice Gdańskiej.
