Czym jest winietowanie w fotografii?

Obecnie winietowanie wielu osobom, zwłaszcza niezwiązanym z fotografią, kojarzy się z celowym efektem artystycznym. Warto jednak wiedzieć, że pierwotnie winietowanie było wadą. Ba! do dziś wielu fotografów eliminuje je poprzez filtry do obiektywu, sztuczki czy obróbkę zdjęć w programach graficznych. Przeczytaj dzisiejszy wpis, by w pełni zrozumieć, czym jest winietowanie w fotografii.

Winietowanie – wada obrazu

Jak wspomnieliśmy we wstępie, winietowanie to wada. Dotyczy obrazu czy też układu optycznego. Wynika z ograniczonego pola obrazowania obiektywu, w związku z czym na zdjęciu uwidaczniają się fragmenty okręgu ścinającego rogi. Przybierają formę czarnych, mglistych smug.

Winietowania można uniknąć na przykład poprzez stosowanie profili korekcyjnych obiektywów (jednoczesna eliminacja aberracji chromatycznych, winietowania i dystorsji). Niektórzy fotografowie zmniejszają przysłonę albo wydłużają ogniskową. Inny sposób na pozbycie się kłopotu winietowania to założenie na obiektyw filtr szary, który jest odwrotny wobec winiety: ciemniejszy w środku, jasny na bokach. Winietę można też usunąć podczas postprodukcji.

Kiedy występuje winietowanie?

Na winietowanie nie jest narażony każdy fotograf. Błąd powstaje m.in. w obiektywach szerokokątnych i modelach z polem obrazowania mniejszym względem formatu materiału światłoczułego, a także podczas robienia zdjęć z przysłoną otwartą w maksymalnym stopniu i kiedy stosuje się pierścienie pośrednie.

Winieta może być sygnałem, że podczas sesji wykorzystujesz filtr o za grubym rancie albo używasz za długiej osłony przeciwsłonecznej.

Winietowanie jako efekt estetyczny

Jeżeli korzystasz z popularnych programów do obróbki graficznej, zapewne zauważyłeś, że winieta pojawia się jako celowy efekt wizualny, który można nałożyć na zdjęcie (a nawet znacznie powiększyć). Przyjmuje wówczas funkcję wyróżnika głównego motywu zdjęcia. Przykładowo kiedy robisz portret, bohater zdjęcia pozostaje jasny, tło zaś obejmuje ciemność. Nadaje to fotografii specyficzny klimat zadumy, czasem grozy.

Uwaga jednak: wielu fotografów uznaje używanie winiety za efekt kiczowaty, bezsensowny i passe. Jeśli chcesz poeksperymentować, zacznij od winiety bardzo delikatnej, lekko zarysowującej rogi. Nie wyciągaj jej w nieskończoność, bo w efekcie zajmie połowę kadru.